Hoe in Nederland de eretitel ‘Nationaal Icoon’ een holle frase bleek

‘België kaapt iconische vinding ASML voor neus Nederland weg’, kopte het AD. ‘Hoe een revolutionaire topinnovatie door Hollandse zuinigheid over de grens verdween’, schreef de Volkskrant. Dat het Belgische instituut IRE een door ASML bedachte techniek om medische isotopen te produceren in de praktijk gaat brengen, kon op forse hoon van de landelijke media rekenen.

Ik aarzel om dit ontluikende technonationalisme te ontmoedigen, maar is het echt zo erg dat de Nederlandse vondst in België wordt toegepast? Nee, natuurlijk niet. Het belangrijkste is dat hij in gebruik wordt genomen. Wel erg is hoe een prachtige uitvinding – een Nationaal Icoon en potentieel uithangbord voor hightech Nederland – is behandeld.

Het gaat hier over de productie van molybdeen-99, met afstand het meest gebruikte radio-isotoop voor medische beeldvorming. Tijdens de evaluatie van vrije-elektronenlasers als potentiële euv-bronnen realiseerde ASML’er Patrick de Jager dat de opstelling zich ook leent om Mo-99 te maken. Hij had op tv gezien dat de leveringszekerheid van dit isotoop gevaar loopt: de kernreactoren waarin het wordt gemaakt verouderen. Met een halfwaardetijd van enkele dagen kun je er geen voorraad van aanleggen en kun je het niet van ver laten aanrukken.