Paul van Gerven is redacteur van Bits&Chips.
Bondskanselier Angela Merkel liep niet over van enthousiasme toen BMW begin deze zomer bij de Chinese accufabrikant CATL een miljardencontract tekende. Zuinigjes sprak ze van ‘een goede stap’. Dat een nieuwe fabriek in Erfurt een deel van de accu’s gaat produceren, stelde haar niet tevreden. ‘Ik zou niet teleurgesteld zijn als we de accu’s ook zelf zouden kunnen produceren.’
Alweer een flink aantal jaren geleden leek het er nog op dat Merkels wens uit zou komen. Toen startte Daimler in Saksen een accucelfabriek op. Het idee was om andere Duitse autofabrikanten te laten aanhaken en samen voldoende schaalgrootte te realiseren. Maar de Duitse auto-industrie had nog nauwelijks elektrische modellen op de markt en had er ook weinig haast mee. Daimler sloot de fabriek in 2015.
Sindsdien ligt het momentum in Azië en de VS. Europa’s kansen in accufabricage slinken met de dag. Zeker nu de meeste Duitse autofabrikanten liever op zeker spelen met een Aziatische leverancier peinzen investeerders er niet over geld te steken in Europese productie. Zij herinneren zich maar al te goed hoe het met de zonnecellen is gegaan. De Europese pv-industrie werd van de kaart geveegd door vooral Chinese bedrijven. En die kwamen toen van achterstand, terwijl ze nu op voorsprong staan.
Nog niet zo lang geleden zou dat het einde van het verhaal zijn geweest. Maar eind september kwam de plotwending: volgens het Handelsblatt is de Europese Unie akkoord met een voorstel van de Duitse minister van Economische Zaken Peter Altmaier om Europese batterijproductie met miljarden te stutten. Elk project waarbij bedrijven uit minimaal twee lidstaten zijn betrokken, komt in aanmerking voor staatssteun.
Device lifecycle management for fleets of IoT devices
Microchip gives insight on device management, what exactly is it, how to implement it and how to roll over the device management during the roll out phase when the products are in the field. Read more. .
Dit is niet minder dan een revolutie in het Europese technologiebeleid. Onderzoek en ontwikkeling ondersteunt de Europese Unie van harte, maar staatssteun was tot nu toe verboten. Zonder publieke steun zou Europa na de chips, de leds en de zonnecellen ook de productie van the next big thing in technologie hebben overgelaten aan anderen – ondanks alle kennis die hier aanwezig is.
Het belang van Duitsland hierin is evident. Tienduizenden Duitse banen zijn afhankelijk van de ontwikkeling en productie van verbrandingsmotoren, en vroeg of laat zijn die grotendeels overbodig. Merkel en Altmaier willen een grote schok op de arbeidsmarkt voorkomen en alternatieve werkgelegenheid creëren.
Daarnaast vreest Duitsland dat zijn industriële kroonjuweel voor een cruciaal onderdeel afhankelijk wordt van het buitenland. Onze oosterburen snappen heel goed dat een kenniseconomie de regie over ontwikkeling van kerntechnologieën moet voeren. ‘Ik geloof dat celproductie een strategische expertise is, en extreem belangrijk de komende decennia’, zei Merkel op een industrieconferentie, kort na het verschijnen van het bericht in het Handelsblatt.
In breder perspectief manifesteert zich hier dus een omslag in het Europese industriebeleid. De voorzichtige koerswijziging die Brussel al eerder had ingezet – met name de Airbus of chips van Neelie Kroes – krijgt vaart nu de geopolitieke wind uit een andere hoek waait. Met een steeds assertiever China en een antiglobalistische Amerikaanse president aan het roer wankelt de Europese visie van openheid en vrijhandel. Europa realiseert dat het op zichzelf is aangewezen, niet alleen voor zijn veiligheid, maar ook voor zijn welvaart.
De Airbus of chips kwam nooit van de grond. Kan de Airbus of batteries wel opstijgen? Er zijn genoeg redenen om aan te nemen van wel. De volgende generatie technologie, de vastestofbatterij, biedt laatkomers een mooi instapmoment. De toekomstige markt is nog lang niet verzadigd. Europese bedrijven kunnen zich onderscheiden met groenere producten (ook wel handig als de EU groene eisen zou stellen aan elektrische auto’s). En de steun is alleen bedoeld om iets in gang te trekken, niet om het te behouden.
Niet overtuigd? Misschien dat een chauvinistisch argument u over de streep trekt. Nederland blaast tegenwoordig namelijk ook een toontje mee in de accuwereld: in Twente is Lithium Werks begonnen een accu-imperium op te bouwen. Ook wij kunnen dus allicht profiteren van de nieuwe regeling.