Het Enschedese Demcon heeft een meerderheidsaandeel verworven in TSST (Twente Solid State Technology). Drie jaar geleden werd de bouwer van onderzoeksapparatuur deelnemer aan het Incubate-programma van Demcon. Met succes, want TSST wist zijn omzet te verhogen, het productportfolio te stroomlijnen en de bedrijfsvoering te professionaliseren. Dankzij de overname kunnen beide partijen nu nog nauwer samenwerken en capaciteit uitwisselen, met name in r&d en assemblage. Bovendien krijgt TSST meer financiële armslag voor verbreding van zijn technologie en intensivering van de wereldwijde marketing.
TSST, in 1998 gestart als spin-off van de Universiteit Twente, bouwt apparatuur voor pulsed laser deposition (pld) voor universitaire onderzoekscentra wereldwijd. Na lang pionieren op de UT-campus zette het drie jaar geleden de stap naar verdere professionalisering door zijn intrek te nemen in het Enschedese hoofdkantoor van Demcon. Daar werd het deelnemer aan het Incubate-programma, waarin Demcon aan startende en doorgroeiende bedrijven ontwerpondersteuning, huisvesting, lab- en productiefaciliteiten, aanvullende diensten en financiering kan bieden.
De deelname aan het Incubate-programma bood TSST de ruimte om de al eerder ingezette groei op te vangen: het aantal projecten nam toe van twee tot drie naar acht tot tien per jaar, en de omzet steeg van 1,5 naar 4 miljoen euro. Dat wist TSST te realiseren door de interne processen beter op orde te krijgen en zijn portfolio te stroomlijnen: met gestandaardiseerde producten kunnen nieuwe projecten sneller worden geoffreerd en gerealiseerd. Demcon hielp TSST de mechanica van de apparaten te verbeteren. Omgekeerd bracht TSST zijn expertise van hoog vacuüm in bij projecten van Demcon.
De stevige groei die TSST realiseerde, verliep wel schoksgewijs vanwege het projectmatige karakter van de business. Als er meerdere orders tegelijk binnenkwamen, moesten alle medewerkers bijspringen in de assemblage, waardoor bijvoorbeeld de r&d kwam stil te liggen. Bovendien was financiering altijd een uitdaging omdat de projecten lange doorlooptijden kennen. De oplossing voor deze capaciteits- en financieringsproblemen werd gevonden in een overname van de meerderheid van de aandelen door Demcon. Als andere grootaandeelhouder blijft over Guus Rijnders, UT-hoogleraar Nano Electronic Materials en wetenschappelijk directeur van het Mesa+-instituut voor nanotechnologie.
Vooralsnog blijft TSST, dat nu achttien medewerkers telt, gevestigd in het hoofdkantoor van Demcon en ook de bedrijfsnaam blijft gehandhaafd. ‘Die naam is een brand in de internationale onderzoekswereld’, verklaart Cas Damen. Samen met Rijnders voert hij de directie van TSST. ‘We hebben ons als startup op eigen kracht ontwikkeld, maar als scale-up is het lastiger om dat vol te houden’, verklaart Rijnders de verhuizing naar Demcon in 2015 en de gedeeltelijke overname in 2018. ‘We moesten professioneler gaan werken en de omzet moet passen bij het aantal mensen dat bij ons werkt. Binnen Demcon kunnen we gemakkelijker capaciteit uitruilen en ook kennis uitwisselen. Een groot voordeel is verder dat Demcon net als TSST een hightechbedrijf is; hoe het met de financiering daarvan werkt, weten zij veel beter dan een bank.’
In samenwerking met Demcon gaat TSST zijn r&d-inspanningen uitbreiden en een aantal technologische uitdagingen oppakken, meldt Damen. Een daarvan betreft de zogeheten heaters, die de wafers (siliciumschijven) waarop atoomlagen worden gedeponeerd, gecontroleerd op de juiste temperatuur moeten brengen. Dit moet ervoor zorgen dat de TSST-apparaten kwalitatief goede en uniforme lagen kunnen maken. ‘We willen toe naar grotere wafers, maar kunnen niet de geschikte leverancier vinden voor de bijpassende heaters. Of de kwaliteit is onvoldoende, of de levertijd te lang’, aldus Damen. ‘Daarom willen we zelf nieuwe heaters ontwikkelen, die we ook als losse producten denken te kunnen vermarkten voor andere toepassingen.’ Daarnaast wil TSST meer investeren in het ontwikkelen van speciale elektronica en software voor zijn apparaten. Dat is lonend nu de aantallen zijn toegenomen, waardoor TSST zijn apparaten met snellere en efficiëntere elektronica en software nog beter kan laten presteren.
TSST blijft zich vooralsnog richten op de wetenschappelijke markt, vervolgt Damen. ‘Industriële machines moeten betrouwbaar zijn en 100 procent van de tijd werken. Dan ga je geen risico’s nemen met nieuwe dingen die nog niet bewezen zijn. Een wetenschapper wil juist heel veel dingen kunnen met ons apparaat, dat flexibel en breed inzetbaar moet zijn; het risico dat het apparaat een keer komt stil te staan, neemt hij op de koop toe. Die wetenschappelijke behoefte kennen wij als de beste.’
Om in zijn bestaande markt te groeien, wil TSST de marketing intensiveren. Zo gaat het meer investeren in de training van de agenten in de diverse regio’s. Zij moeten leren nog beter het wetenschappelijke experiment van de klant te vertalen naar een technische opgave voor TSST. Verder wil TSST zijn markt gaan verbreden door nieuwe toepassingen voor zijn technologie te zoeken. Als uitvloeisel van een project in Nanonext, het nationale onderzoeksprogramma voor micro- en nanotechnologie, is daarvoor al een businessplan opgesteld. ‘In de nichemarkt van apparatuur voor atoomlaagdepositie hebben wij een aandeel van een kwart, maar we willen van de veel grotere markt voor andere materiaalfabricagetechnieken een graantje meepikken.’