Paul van Gerven is redacteur van Bits&Chips.
Een anonieme lezer beschuldigde uw geliefde lijfblad onlangs van chauvinisme. Hij had aan de berichtgeving in Bits&Chips de indruk overgehouden dat wij de Amerikaanse keuringsinstantie FCC de schuld in de schoenen wilden schuiven van het dreigende faillissement van Irex, terwijl in werkelijkheid de e-readermaker gewoon had geblunderd door een apparaat in te leveren dat niet aan de normen voldeed. Wij hebben geen uitspraak willen doen over de schuldvraag, maar wij begrijpen hoe de kop ’Amerikaanse bureaucratie noopt Irex tot uitstel van betaling‘ een bepaalde toon zet en een verder neutraal artikel een ongepast nationalistisch smaakje geeft.
Des te interessanter was het dat enkele dagen na plaatsing op de Bits&Chips-website Irex-CEO Hans Brons in NRC Handelsblad suggereerde dat traagheid van de FCC wel degelijk ten grondslag lag aan de misère van zijn bedrijf. Had Bits&Chips hem per ongeluk een gouden pr-strategie aangereikt, of toch de spijker op de kop geslagen? We hebben het Brons niet kunnen vragen, want Irex bleef ons hardnekkig naar de curator verwijzen. Ook de FCC wilde niet ingaan op de beschuldiging.
In de reconstructie die we vervolgens hebben gemaakt op basis van bronnen rondom Irex (zie pagina 6), hebben we er geen bewijs voor kunnen vinden dat het inmiddels failliet verklaarde displaybedrijf heeft geblunderd. Volgens Option, leverancier van de 3G-module voor de e-reader, had de FCC simpelweg geen procedure klaarliggen voor e-readers met 3G-functionaliteit. Amazon begon echter eind oktober 2009 al met de verkoop van 3G-Kindles, nota bene zonder goedkeuring van de FCC, die pas later besloot dat er voor schootapparaten met 3G een aparte keuringsprocedure moest komen. Daarom hield de Amerikaanse douane de producten van Irex wel tegen.
Zekerheid dat Irex en Option een deugdelijk product hebben ingeleverd, is er niet, maar aan de rol van de FCC zit een luchtje. Desalniettemin was het Irex zelf dat zijn voortbestaan op het spel zette door de stap naar de consumentenmarkt te maken. Als er ook maar íets fout ging, zouden de e-lezers niet tijdens de lucratieve decembermaand op de Amerikaanse schappen liggen. Het Eindhovense bedrijf zou daarmee een fors deel van de omzet mislopen die nodig was om de ontwikkel- en productiekosten van het jaar ervoor te betalen.
In de haast om aan te haken op de e-readerhype nam Irex dus wel erg veel risico. Philips miste in het verleden ook menigmaal een cruciale deadline, maar kon dat als groot concern financieel opvangen. Irex, in 2005 van de elektronicareus afgesplitst, had zich kunnen realiseren dat deze culturele erfenis voor een veel kleiner bedrijf desastreus kan uitpakken.
Daarnaast viel op de zakelijke insteek van Irex veel af te dingen. Het bedrijf ging ervan uit dat de consument diep in de buidel zou willen tasten voor zijn alom geprezen hoogwaardige technologie. Recente forse prijsdalingen in de VS tonen aan dat de markt een heel andere kant op gaat: apparaten onder de kostprijs weggeven, verdienen op de verkoop van content. Het avontuur van Irex op de consumentenmarkt was allicht vroegtijdig aan zijn eind gekomen.
Wat nu? Volgens onze laatste, onbevestigde informatie is voor Irex geen koper gevonden en gaat de curator over tot ontmanteling. De failliete onderneming is niet het hetzelfde lot beschoren als ’die andere‘ displaydochter van Philips, Polymer Vision, dat voortleeft onder de vlag van een Taiwanese ODM. Dat was al – als u ons het chauvinisme wilt vergeven – een teleurstelling, maar dat de fraaie technologie van Irex nu voor een appel en een ei op straat ligt, doet hightech Nederland nog meer zeer.