Jaco Friedrich is softskillstrainer bij The High Tech Institute.
Een architect vraagt:
Er wordt van me verwacht dat ik me ontwikkel naar senior en leiderschap ga tonen. Ze willen dat ik echt verantwoordelijkheid neem, mezelf laat zien en sturing ga geven. Ik heb al cursussen gevolgd maar blijkbaar komt het nog niet uit de verf. Wat bedoelen ze eigenlijk? En wat kan ik doen om wel díé stap te zetten?
De communicatietrainer antwoordt:
Je ontwikkeling van junior naar medior naar senior verloopt geleidelijk en niet zonder slag of stoot. Van junior naar medior gaat meestal gemakkelijk. Je weet dat je niet veel weet en wilt alles aanpakken. Zo leer je op een relatief snelle manier alle inzichten en vaardigheden die gemakkelijk voor jou zijn om te leren.
Dit wordt meestal anders wanneer je medior wordt. De issues worden wat lastiger, het gaat weleens een beetje mis en een aantal dingen vind je niet meer zo interessant. Het is nog niet mogelijk om de complexiteit van je taak volledig te overzien. Vaak ben je je hier echter niet van bewust – ‘Je ziet het pas als je het snapt’ (Cruijff). Je weet dus ook niet goed wat je niet weet. Je eigen ontwikkeling sturen wordt dan ook lastiger.
De senior weet wat hij weet en wat hij niet weet. Hoe kom je nu van medior op dat niveau? En wat moet je daarvoor doen? ‘Meer verantwoordelijkheid nemen’, ‘jezelf laten zien’ en ‘leiderschap tonen’ zijn van die typische senior kwaliteiten, maar hoe pak je dat aan?
Wat ze bedoelen, is dat ze van je verwachten dat je het risico durft te nemen dat het fout gaat en jij en het project daardoor schade oplopen. Essentieel is het besef dat de stap van medior naar senior niet zonder schade of risico op schade kán gaan; al het gemakkelijke kun je al, nu wordt het moeilijk.
Het kan betekenen dat je je met je naam verbindt aan een voor het bedrijf essentieel project en hier leiding aan gaat geven. Of dat je het lef hebt een uitspraak te doen die de basis vormt van een belangrijke beslissing. Dit terwijl je het niet zeker weet, bijvoorbeeld omdat veel feiten onbekend zijn. Je moet je nek uitsteken en een moeilijk probleem op je schouders nemen. Kortom: buiten je comfortzone springen.
Waarom is dit zo lastig? De reden zit tussen de oren. We hebben allemaal gedachten die ons ervan weerhouden om die stappen te nemen die nodig zijn om te groeien. Gelukkig is er voor elk type gedachte wel een remedie.
Een veelvoorkomende beperkende gedachte is: ‘Wat nou als het fout gaat?’ Deze gedachte houdt je gevangen in je huidige positie. Om een sprong te maken, is het goed te beseffen dat als het niet fout mag gaan, het ook nooit een succes kan worden. Gewoonweg omdat je het niet aangaat, en als je het al doet, je te gestrest bent om op je best te zijn. En laat dat laatste nou net nodig zijn om er een succes van te kunnen maken.
Ook het tegenovergestelde komt veel voor: de gedachte ‘Wat nou als het lukt?’. De angst voor succes kan groter zijn dan de kleine ruimte waaraan je gewend bent. Je zelfbeeld moeten aanpassen naar ‘succesvol’ en de bijbehorende zichtbaarheid en verantwoordelijkheid kunnen iemand onbewust ervan weerhouden uitdagingen aan te nemen, kunnen die zelfs saboteren. Hoe ga je hiermee om? In de eerste plaats door je hier bewust van te worden, en vervolgens door jezelf voor het blok te zetten en je in een positie te manoeuvreren dat er geen andere uitweg is dan vooruit.
Hierbij komt dan onmiddellijk een ander belangrijk aspect van seniorschap kijken: weten welke support je nodig hebt om je heen. Is er een mentor die met je mee kan kijken? Kun je thuis voldoende ondersteuning regelen? Mag je de opdracht ook teruggeven als je merkt dat die onmogelijk is (niet omdat jij het niet kunt maar omdat het gewoonweg feitelijk niet kan). Als je dit ook durft, dan ben je goed genoeg voorbereid en klaar voor de start.