Bij de derde maal dat het Innovatieplatform de innovatiekracht van de Nederlandse economie langs de meetlat legt, komt de denktank niet tot opbeurende conclusies. ’Het doel om tot de top vijf te behoren raakt verder uit zicht‘, aldus Alexander Rinnooy Kan, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad en van de werkgroep Kennisinvesteringsagenda van het Innovatieplatform.
Op voorspraak van PvdA-fractievoorzitter Mariëtte Hamer verbond de Tweede Kamer zich vorig jaar vlak na Prinsjesdag unaniem aan de ambitie dat Nederland bij de vijf beste kennislanden wereldwijd moet horen. In hetzelfde jaar zakte Nederland echter van de achtste naar de tiende plaats op de ranglijst van het World Economic Forum. Dat is een gevolg van achterblijvende structureel achterblijvende investeringen, maar ook de crisis doet een duit in het zakje. Een aantal belangrijke concurrenten heeft het investeringsniveau vorig jaar juist opgeschroefd.
Binnen de EU en de OESO hoort Nederland tot een groep volgers, die niet ver boven het gemiddelde presteren en investeren. Het onlangs verschenen European Innovation Scoreboard 2009 bevestigt die positie. Volgens de evaluatie van Innovatieplatform komen de Nederlandse publieke en private R&D-investeringen dit jaar tezamen op 1,62 procent van het bnp uit. Al jaren weet Nederland het verschil met het OESO-gemiddelde (momenteel 1,5 procent) niet te verkleinen. Integendeel, de R&D-uitgaven zijn vorig jaar zelfs een fractie gedaald.
Volgens het Innovatieplatform moeten de investeringen op 3 procent van het bnp uitkomen, een doelstelling die tien jaar geleden al in de Lissabon-strategie van de EU werd vastgelegd, maar die door de meeste landen niet werd gehaald. Het was even twijfelachtig of dezelfde doelstelling in Lissabon-opvolger Europe 2020 zou worden opgenomen, maar zij bleef overeind op de Europese top in Brussel vorig week. Als Nederland zich deze keer wel aan de afspraken wil houden, moeten zowel de overheid als het bedrijfsleven ieder zes miljard euro extra per jaar investeren, zegt de in 2003 opgerichte denktank met 28 aangesloten organisaties.
Om het tij te keren heeft het Innovatieplatform een vijfpuntenplan gepresenteerd. De hoop is dat de Nederlandse politiek dat omarmt, ook met verkiezingen voor de deur en druk op de begroting. De punten van zorg daarin zijn de kwaliteit van het docentenkorps, maatwerk in het onderwijs, het kweken van een meer leergierige cultuur, toponderzoek stimuleren en innovatieve bedrijven stimuleren.