Paul van Gerven is redacteur van Bits&Chips.
Wie het artikel over de oprichting van Quix leest in de Twentse krant Tubantia zou zomaar de indruk kunnen krijgen dat de startup van plan is over twee jaar een quantumcomputer op de markt te brengen waar je echt iets mee kunt. Potentiële klanten zijn Apple en Google, vertelt directeur Hans van den Vlekkert in het regionale dagblad. In werkelijkheid ligt het natuurlijk genuanceerder.
Het product dat Quix over een jaar of twee uitbrengt, is nog lang geen partij voor binaire rekendozen. Het gaat om evaluatie-exemplaren, bedoeld om onderzoekers – bijvoorbeeld van Google en Apple – kennis te laten maken met het fenomeen fotonische quantumprocessor. Dat is een betrekkelijk nieuwe benadering van quantumrekenen die fundamenteel verschilt van de technologie waar Google, IBM en Microsoft op inzetten, maar die desalniettemin belooft te excelleren in bepaalde typen berekeningen. Net als alle quantumbedrijven wil Quix stap voor stap toewerken naar quantumsuprematie, maar die weg is nog lang.
Het zal niet voor het laatst zijn dat een algemeen medium een technische ontwikkeling te versimpeld weergeeft. Het is niet eenvoudig voor ondernemers en wetenschappers om een ingewikkeld verhaal over te brengen op een journalist zonder technische achtergrond. En als dat al lukt, is de kans niet ondenkbeeldig dat de reporter of de eindredacteur besluit dat al die informatie en nuance het stuk te lang of te ingewikkeld maakt. Misschien komt het wel helemaal niet in de krant.
Dat levert een dilemma op waar veel onderzoekers en ondernemers in de hightechgemeenschap mee te maken krijgen. Erkenning, reclame, investeerders aantrekken: redenen genoeg om met je onderzoek of bedrijf in de krant te willen. Je doet er ook de sector als geheel een plezier mee door de zichtbaarheid van de hightech te vergroten. Maar hoeveel simplificatie mag je accepteren om in de schijnwerpers te komen?
Mijn advies is om niet al te luchtig om te springen met de weergave van complexe technologie. Je hoeft niet zonder meer mee te gaan met wat de journalist schrijft. Met een inspanning van beide kanten is het heus mogelijk om een informatief, leesbaar en verantwoord artikel af te leveren.
Met ‘verantwoord’ bedoel ik niet alleen dat er geen pertinente fouten in het artikel staan. In het Tubantia-stuk kun je geen zin aanwijzen die verwijtbaar fout is, mits je enige speling toelaat omdat sommige dingen nu eenmaal wat eenvoudiger moeten gemaakt voor het grote publiek. Wel is er sprake van een belangrijke omissie, namelijk dat het eerste product een soort prototype betreft. Nu kunnen te hoge verwachtingen worden gewekt bij de lezer.
Daar komt bij dat het artikel vermeldt dat Quix een beroep wil doen op een provinciaal fonds. Zeker de beter ingevoerde lezer zou daarom de indruk kunnen krijgen dat Van den Vlekkert en zijn partner Jelmer Renema met een wat al te opgepoetst verhaal hun kans op toekenning van subsidie willen vergroten. Daar is absoluut geen sprake van, al was het maar omdat het betreffende fonds alleen leningen verstrekt. Maar onderschat niet hoe snel lezers conclusies trekken (lees anders de reacties onder artikelen op de gemiddelde krantenwebsite eens). Veel Twentenaren hebben bovendien het Lithium Werks-debacle nog vers in het geheugen liggen.
Spring daarom altijd zorgvuldig om met uitingen in de media. Bereid het gesprek voor, je verplaatsend in het publiek waarvoor de journalist schrijft. Zorg dat enthousiasme en ambitie niet doorschieten naar te hoge verwachtingen. Vraag om inzage voor publicatie ter correctie van feitelijke onjuistheden en citaten. Een veto krijg je niet van een serieuze journalist, maar bespreek van tevoren de wens om juist en compleet te zijn. Uiteindelijk is iedereen daar het meest bij gebaat.