De huisvesting van de zwaartekrachtgolfdetector Einstein Telescoop in Zuid-Limburg is een stapje dichterbij gekomen. Het Interreg-programma Vlaanderen-Nederland heeft vier miljoen euro toegezegd voor de bouw van een proeftuin in het Heuvelland om trillingen uit het heelal waar te nemen. Naast projectleider Nikhef nemen de universiteiten van Maastricht, Eindhoven, Leuven, Hasselt, Gent en Antwerpen deel aan het ‘R&D Field Lab ET Pathfinder’.
Het kostenplaatje voor de proeftuin is nog niet helemaal rond: de provincie Limburg is bezig met een voorstel tot cofinanciering van 3,5 miljoen euro, een voorwaarde om de Europese gelden te ontvangen. In totaal is er 14,5 miljoen nodig. De verschillende overheden moeten een derde van dit bedrag ophoesten, de betrokken kennisinstellingen ook een derde. Het komende halfjaar werken de partijen de Interreg-aanvraag verder uit voor definitieve goedkeuring.
De Europese Einstein Telescoop wordt het gevoeligste observatorium ooit voor het meten van zwaartekrachtgolven uit het verre heelal. In drie ondergrondse tunnels van elk tien kilometer lang willen wetenschappers signalen opvangen van vlak na de oerknal en onderzoek doen naar de aard van zwarte gaten. De locatie wordt rond 2021 vastgelegd. Met de bouw is een investering gemoeid van ruim een miljard euro.
De provincie Limburg, het ministerie van OCW, NWO en Nikhef onderzoeken de haalbaarheid en wenselijkheid van een kandidatuur. De Limburgse ondergrond lijkt zeer geschikt omdat de zachte bodem weinig trillingen door zou geven naar de meetfaciliteit in de harde diepe ondergrond. Een groot aantal kennisinstellingen en bedrijven uit Nederland, België en Duitsland heeft al interesse getoond. De Limburgse kandidatuur heeft concurrentie uit Hongarije en Sardinië.
De ET Pathfinder-proeftuin wordt een bovengrondse installatie met laserdetectoren in twee twintig meter lange vacuümbuizen. Het Belgisch-Nederlands consortium onder leiding van Nikhef wil de faciliteit onder meer gebruiken om precisietechnologie, coatings, optica, meet- en regeltechniek, geotechniek, seismische isolatie, ict, engineering en productie, en materialen te ontwikkelen voor de Einstein Telescoop. Naar verwachting zal het project werk bieden aan Er zullen naar verwachting enkele tientallen mensen bij betrokken zijn.