Elke projectaanvraag die na 1 december binnenkomt bij de NWO, krijgt de verplichting dat de wetenschappelijke artikelen gratis beschikbaar moeten komen op het moment van publicatie. Het liefst in een open-access-tijdschrift, en anders in een openbaar repository. De NWO is de eerste nationale wetenschapsfinancierder die zo ver gaat. De maatregel werd vorig jaar al aangekondigd.
De Nederlandse overheid heeft als doelstelling dat in 2024 alle resultaten van publiek bekostigd werk openbaar beschikbaar zijn. De NWO had daarom al in haar subsidievoorwaarden opgenomen dat publicaties ‘zo snel mogelijk’ openbaar beschikbaar moeten komen. Vanaf 1 december wordt een eind gemaakt aan die vrijblijvendheid. Overigens kunnen onderzoekers aanvullende subsidie aanvragen om de open-access-publicatie te bekostigen.
Overigens zijn de kosten voor open-accesspublicatie voor universitaire onderzoekers in een aantal gevallen al gedekt via de deals die de VSNU heeft gesloten uitgevers zoals Springer en Wiley. Met hen werd afgesproken dat de publicatiekosten worden afgekocht met het abonnementsgeld van de universiteitsbibliotheken. De grote dwarsligger is uitgeverij Elsevier, die een dergelijke deal niet ziet zitten. Daarom zullen de universiteitsbibliotheken in het aankomende jaar waarschijnlijk geen abonnement meer hebben op de Elsevier-publicaties.