Wim Hendriksen is pensionado.
Onlangs heb ik oude en confidentiële projectvoorstellen voor STW’s Progress door de papierversnipperaar gehaald. Rond de eeuwwisseling was ik jurylid van dit programma voor embedded software en systemen. Natuurlijk kon ik het niet laten om de voorstellen en juryrapporten nog eens te bekijken. Het viel mij op dat een aantal voorstellen die vanwege geldgebrek zijn afgewezen nu nog steeds relevant zijn. Waarom doen we eigenlijk niks met die afvallers?
Het schrijven van een onderzoeksvoorstel is een van de meest creatieve activiteiten van een onderzoeker, maar ook een van de minst gewaardeerde. De grote kans op afwijzing is niet bepaald een stimulans. En tegenwoordig is die kans zelfs nog groter dan vroeger. Valt je projectvoorstel buiten de boot, dan wil je eerst met dingen gooien en daarna het hele verhaal het liefst zo snel mogelijk achter je laten. Soms worden de voorstellen gerecycled, maar vaak gaan de goede ideeën gewoon verloren.
Dat is toch wel heel erg jammer en zonde van de tijd, energie en creativiteit van de slimste mensen uit onze samenleving. Zou het niet mogelijk zijn om goede, maar desondanks afgewezen onderzoeksvoorstellen openbaar te maken?
Onderwerpen die voor universiteiten allang passé zijn, kunnen voor toegepaste onderzoeksgroepen zoals TNO en hbo-lectoraten nog steeds veel nieuwe inzichten opleveren, al zijn ze soms al vijftien jaar oud. En als de industrie kan zien wat wetenschappers wel bedacht, maar nog niet onderzocht hebben, dan kunnen daar ook best mooie dingen uit groeien. Misschien geeft het wel een eurekamomentje: dé oplossing van een probleem dat al jaren dwarsligt. In collegiale en financiële samenwerking met wetenschappelijke of praktijkgerichte onderzoeksinstellingen kunnen ze dat idee dan alsnog oppakken en het probleem eindelijk de wereld uit helpen.
Alle politieke ruis en breed uitgesponnen bullshit in de oorspronkelijke voorstellen is natuurlijk niet interessant meer; het gaat uitsluitend om het technische probleem en de voorgestelde technische oplossingsrichting. En natuurlijk de naam van de contactpersoon om van gedachten mee te wisselen en om als vinder van het idee de eer te gunnen. Een samenvatting van maximaal tweeduizend woorden, meer is niet nodig.
Laten we een opensourcegemeenschap van afgewezen voorstellen oprichten. Hoe kunnen we dat vormgeven? Misschien alleen in Nederland of alleen Europees of zelfs wereldwijd? Kunnen we samenvattingen publiceren op een website, eventueel achter een gebruikersnaam en wachtwoord om de verspreiding niet meteen helemaal wereldwijd te maken? Moet een ballotagecommissie van wetenschap en industrie de selectiecriteria bepalen en het niveau van de inhoud beheren? Mogen auteurs die samenvattingen van oude voorstellen toevoegen daarna die van anderen lezen? Kan de industrie tegen betaling toegang krijgen en meelezen zodat het onderhoud van deze website niet pro deo hoeft?
De gemeenschap zou georganiseerd kunnen worden door STW, NWO of een commerciële partij. Misschien is het een goed idee om onderzoeksgeld gereserveerd voor outreach voor een klein deel ook hieraan te besteden. Alleen al in Nederland kosten afgewezen onderzoeksvoorstellen in de bètasfeer elk jaar tientallen tot honderden miljoenen euro’s, zonder zichtbare opbrengsten. Met een relatief klein bedrag kun je dus een grote investering aan goede ideeën ontsluiten.
Wellicht kunnen we de toenmalige Progress-community weer nieuw leven inblazen om de zaak op te starten, om aan te tonen dat het idee werkt. Ik wil er wel tijd in steken; wie helpt mee? En wie heeft die oude voorstellen nog in de kast staan? Die van mij zijn net vorige week versnipperd.