Wim Hendriksen schrijft deze column op persoonlijke titel.
Alle clubs, verenigingen en belangengroepen die minder geld van de overheid krijgen toegegooid, lopen de laatste tijd via alle communicatiekanalen te zaniken dat de wereld zal vergaan als die bezuinigingen worden doorgezet. Doodmoe word je ervan. Mijn advies: wen er maar aan. We hebben de afgelopen jaren met zijn allen voor achttien miljard euro een stel patjepeeërs gefinancierd en de komende jaren moeten wij, zestien miljoen Nederlanders, dat nog wel even afbetalen. Dat is dus gemiddeld 1125 euro per persoon. De lezer van dit stukje een stuk meer, omdat de sterkste schouders nu eenmaal …
Het maakt echt niet uit of je dat betaalt met duurdere schouwburgkaartjes, hogere benzineaccijnzen of extra onroerendgoedbelasting. Je bent toch de pineut. Om dan per tientje de straat op te gaan om tegen te wezen, is zonde van de energie. Daar is niks links of rechts aan. Dat de overheid eerst begint met zuinig aan doen en minder Sinterklaas spelen vind ik niet erg; daar wordt het bedrag dat we persoonlijk moeten dokken lager van.
Het gekke is nu dat de conservatieven in de regering van alles heel erg aan het veranderen zijn en dat de progressieven in de Tweede Kamer daar fel tegen protesteren en alles met alle geweld bij het oude willen houden. Dat is nieuw voor mij. Ik had even gemist dat links rechts en rechts links was geworden. Dat wilde deze VVD-columnist toch even kwijt.
Wat gaan we nu de komende jaren doen met alle potentiële ellende voor de hightechindustrie, voor de wetenschap op dit gebied en dus voor de toekomst van ons land? Laten we van de nood een deugd maken, ophouden met mauwen en de nieuwe kansen grijpen. Het is duidelijk dat er minder geld voor onderzoek beschikbaar komt, dus is er minder personeel nodig bij universiteiten en onderzoeksinstellingen. Die mensen komen allemaal op de arbeidsmarkt en kunnen allemaal gaan innoveren. Dat is even andersom denken: wetenschap bedrijven betekent geld omzetten in kennis en innoveren staat gelijk aan kennis omzetten in geld.
Innoveren doe je niet eventjes, dus alsjeblieft geen omgekeerde kenniswerkersregeling, want dan heb je een terugkeergarantie en komt er niks terecht van dat innoveren. Innoveren is hard en lang doorwerken, met een groot afbreukrisico, maar ook met grote kansen. Gewoon nieuwe dingen verzinnen, bij ASML gaan werken, een eigen bedrijf starten en iets goeds verzinnen dat ASML graag wil kopen of iets geweldigs verzinnen zodat ASML het hele bedrijf wil kopen. Kan toch niet moeilijk zijn na al die jaren waardevrij onderzoek?
Maar het moet wel met zeer beperkte startsubsidies en niet onder de veilige paraplu van de universiteit of kennisinstelling. Voor al die startende bedrijven die nu met hulp van die universiteit al jaren aan het subsidie-infuus hangen, moeten barre tijden aanbreken. Ze zullen snel met echte producten op de markt moeten komen waar echte euro‘s voor worden betaald, anders zijn ze toast.
Subsidies voor onderzoek moeten eigenlijk worden besteed aan fundamenteler wetenschappelijk onderzoek met een horizon van tien tot twintig jaar, want dat kan de industrie niet zelf. Dat moeten we met z‘n allen betalen. Overigens kan dat best voor een deel worden gestuurd door succesvolle bedrijven die mee kunnen en willen denken over de techniek van 2020 en later. Voor goede universiteiten zijn de komende vijf jaar immers al geschiedenis.
Kortom: we zoeken de komende jaren meer ondernemersmentaliteit om ’innovatie‘ te laten springen in plaats van te laten kruipen. Dan zal ons land over een aantal jaren weer genoeg hebben gespaard om zich meer wetenschappelijk onderzoek te kunnen veroorloven.