Met subsidie een vies woord leek er geen toekomst weggelegd voor Point-One, maar de herrijzenis van Europese programma‘s bieden nieuw perspectief. Onder het voorzitterschap van boegbeeld Amandus Lundqvist kruipt het dicht tegen de topsector Hightech Systemen en Materialen aan.
Ondanks de koerswijziging van het kabinet naar een innovatiebeleid gedomineerd door fiscale stimuleringsmaatregelen, is ’subsidie-intermediair‘ Point-One van zins te blijven bestaan. De organisatie denkt haar leden voldoende toegevoegde waarde te kunnen bieden door te fungeren als spreekbuis van de industrie naar de overheid en door R&D en samenwerking regionaal, nationaal en internationaal te faciliteren en te stimuleren. Point-One werkt inmiddels aan een nieuwe missiebeschrijving, die voorzitter Amandus Lundqvist in juni aan de leden zal voorleggen. Het topsectorboegbeeld nam donderdag 12 januari, toen de ’doorstart‘ bekend werd gemaakt, de hamer over van Roel Kramer.
In feite sinds de publicatie van het regeerakkoord van het kabinet Rutte-Verhagen is het bestaansrecht van Point-One op losse schroeven komen te staan. De vereniging werd immers in eerste instantie opgericht om de Nederlandse hightechindustrie samen te brengen in gesubsidieerde R&D-projecten. Maar in Verhagens innovatiebeleid is subsidie een vies woord geworden, terwijl alleen de ecosysteemfunctie van Point-One een te smalle basis leek om door te gaan. Ondanks enthousiaste input van leden op een verkennende bijeenkomst in november wond voorzitter Kramer er geen doekjes om: zonder een zinvolle rol in de R&D-sfeer kon Point-One zich naar zijn mening maar beter opheffen.
In de twee maanden die daarop volgden, is er echter iets belangrijks veranderd. Minister Verhagen van ELI wilde aanvankelijk zo rigoureus korte metten maken met subsidie dat de bijdrages van de overheid aan Europese programma‘s zouden worden geschrapt en Nederlandse deelname aan Eureka-programma‘s en Joint Technology Initiatives de facto de pas afgesneden. Inmiddels is de omvang van de flater die Nederland daarmee zou slaan tot de minister doorgedrongen en na een vruchteloze poging de zaken fiscaal te regelen, is hij overstag gegaan. Enkele dagen na de Point-One-bijeenkomst zegde hij in een brief aan de Tweede Kamer twintig miljoen euro toe voor de Joint Technology Initiatives. ’We noemen het alleen geen subsidie meer, maar matching‘, zei Lundqvist – die al wist dat de minister zou gaan schuiven – met een knipoog.
R&D-orgaan
Naar de smaak van de topsector Hightech Systems and Materials (HTSM) zijn de losse eindjes in het innovatiebeleid echter nog niet helemaal weggewerkt. Met multinationals als ASML, NXP en Philips een relatieve grootverbruiker van Europese programma‘s, wil HTSM eigenlijk het dubbele bedrag en bovendien de mogelijkheid deel te nemen aan Eureka-projecten. Ook wringt het dat er nog geen bevredigende financieringsconstructie is gevonden voor het Holst Centre, dat door zijn multinationale opzet en vele buitenlandse partners niet langs fiscale weg kan worden gefinancierd, en voor het ruimtevaartcentrum Estec in Noordwijk. Bronnen uit Den Haag melden dan ook de strijd nog niet te hebben opgegeven.
Test less, verify Moore
At the Bits&Chips Event 2023 on 12 October 2023, Phillipa Hopcroft from Crocotec and Ivo ter Horst from ASML will kick off with a keynote speech on transforming how lithography machine software is built. Make sure to keep an eye on the website for program updates and save the date!
Als Verhagen zijn toelichting aan de Kamer – ’zo laten we geen geld liggen‘ – meent, dan probeert hij de extra twintig miljoen op zijn begroting te vinden. Het geld komt namelijk in veelvoud terug in de economie: Nederland profiteert na Duitsland en Frankrijk het meest van Europese onderzoeksprogramma‘s, waarvoor het budget waarschijnlijk wordt verdubbeld naar tachtig miljard euro in de periode 2014 tot 2020. Holst en Estec laten verdwijnen, zeggen critici, is kapitaalvernietiging.
Met Europese programma‘s terug op tafel ziet Point-One weer voldoende toekomstperspectief. Hoewel afhankelijk van minister Verhagens verdeling van budgetten over de topsectoren (in maart) en van het ledenoordeel over Point-Ones doorstartplannen (in juni), zullen de HTSM-topsector en Point-One onder Lundqvists combivoorzitterschap steeds dichter op elkaar kruipen. Met beoogde taken als het opstarten, begeleiden en stimuleren van publiek-private samenwerkingen, Europese projecten en innovatieve inkooptrajecten van de overheid, vormt Point-One zich in wezen om tot het R&D-orgaan van HTSM.