Paul van Gerven is redacteur van Bits&Chips.
De mensheid staat op de drempel van een tijdperk van overvloed en onsterfelijkheid dankzij de exponentiële groei van (informatie)technologie. Dat volgt vanzelf uit de vorm van een exponentiële curve. Die begint nog bedrieglijk plat, maar als hij explodeert, dan explodeert hij ook goed. Technologie maakt dan in maanden sprongen die voorheen jaren of decennia kostten. Niets is dan nog te gek, zelfs het eeuwige leven in cyberspace.
Dit is een snipper uit de visie van Ray Kurzweil. De informaticus, uitvinder en profeet, tegenwoordig in dienst van Google, is dé pleitbezorger van de singularity, het punt waarop de mensheid elke grip op technologische vooruitgang verliest omdat machines slim genoeg zijn om zichzelf te verbeteren.
Kurzweil is tevens medeoprichter van de Singularity University, waar studenten, topmanagers en wetenschappers de fijne kneepjes van het exponentiële denken worden bijgebracht. Met het oude lineaire paradigma verdreven uit hun denken nemen ze een voorschot op de singularity om de Grote Problemen van de wereld te tackelen, onderwijl hun bedrijven, industrieën en levens transformerend.
Een paar maanden geleden heeft Singularity University een Eindhovense tak geopend, wat voor mij reden was om me eens te verdiepen in de visie en beweging. Enkele aspecten hebben een vieze smaak achtergelaten in mijn mond, maar onder de streep wil ik er toch niet al te cynisch over zijn.
Device lifecycle management for fleets of IoT devices
Microchip gives insight on device management, what exactly is it, how to implement it and how to roll over the device management during the roll out phase when the products are in the field. Read more. .
Wat me stoort is het religieuze karakter van de beweging. Want laten we daar kort over zijn: ook als we de meest extravagante extrapolaties links laten liggen, ontbreekt elke wetenschappelijke basis voor de voorspellingen van Kurzweil en zijn volgelingen, hoewel zij zich wel bedienen van de taal en de hulpmiddelen van de wetenschap. Iedereen weet dat in dit universum geen exponentieel het eeuwige leven heeft, dus je gelooft dat we onze techcurve lang genoeg kunnen doortrekken, of je gelooft het niet.
Het hele concept heeft ook wel iets evangelisch: een wereldveranderende gebeurtenis in de nabije toekomst die de mensheid zal bevrijden. Filosoof John Gray wijst erop dat dit soort denken al eeuwen bestaat en van ver voor het christendom dateert. Al duizenden jaren zoeken gnostici tevergeefs naar een mystieke kennis die de mens van zijn vleselijke ketens ontdoet. Kurzweil is daar een moderne exponent van.
Ook het teleologische en utopische denken van Kurzweil doet denken aan religie (en ook aan onfrisse ideologieën, maar dat terzijde): alles werkt naar één onafwendbaar doel, en die toekomst is fantastisch. Voor dwaalwegen is geen plaats, voor bespiegelingen over de risico’s en onbedoelde gevolgen van de technologie ook niet. Niet nodig, verlossing is verzekerd.
Maar goed, Singularity University is niet de singularity-beweging. De peperdure cursussen dienen niet om de doctrines van Kurzweil erin te stampen en kritisch nadenken wordt aangemoedigd. Als je alle blabla aan de kant schuift en de beloftes geen holle marketing zijn, blijft er een organisatie over die intelligente mensen met verschillende achtergronden bij elkaar wil brengen om elkaar te inspireren en goed te doen. Daar kun je niet tegen zijn, en het is niet ondenkbaar dat er mooie dingen uitrollen.
Maar laten we wel zijn, zulke initiatieven zijn er dertien in een dozijn. Wat telt zijn de resultaten. Hopelijk hoeven we daar niet zo lang op te wachten als op de singularity, die Kurzweil rond 2045 verwacht.