Er is iets merkwaardigs aan de hand met de term ‘smart industry’, de digitalisering van het bedrijfsleven. Vraag je ondernemers of ze daaraan werken, dan ontkennen de meeste dat. Nee, aan die hype doen ze niet mee. Vraag je dan waar ze mee bezig zijn in hun bedrijf, dan blijkt dat dat er wel degelijk vaak mee te maken heeft, constateerde Marco Kirsenstein van FME. Smart industry is een brede, veelomvattende en daardoor abstracte term, een vlag die misschien wel te veel lading dekt. Dat onder die vlag ook de kans schuilgaat om op disruptieve manier de business te veranderen, blijft daardoor angstwekkend goed verborgen.
Vermoedelijk denken de meeste mensen die een beeld hebben bij smart industry aan automatisering of smart manufacturing. En inderdaad: automatisering van productieprocessen valt onder smart industry, en ja, daar is veel winst te halen, inmiddels ook voor de kleine series complexe producten die Nederlandse bedrijven vaak produceren.
Sommige ondernemers kijken al verder: ze automatiseren niet alleen de productie maar ook de bedrijfsprocessen eromheen. Ton Plooy van TBP Electronics in Dirksland vertelde me dat zijn systeem tegenwoordig facturen van toeleveranciers volledig automatisch uitbetaalt indien de levering conform opdracht is verlopen.
Andere bedrijven experimenteren zelfs met automatisering van het ontwerpproces. Een herontwerp in een maand in plaats van een jaar is de belofte van Joost Schut van KE-Works uit Delft. Een flinke kostenbesparing. Maar daarmee hebben we meteen de grootste beperking van automatisering te pakken: het is een kostenbesparing maar levert geen nieuwe producten of marktkansen op.
Die komen wel van smart products. Denk daarbij niet alleen aan robots en drones maar vooral aan je eigen product gekoppeld aan internet (internet of things, iot). En volgehangen met sensoren die de staat en het gebruik ervan bepalen en omgevingscondities vastleggen. Slimme gegevensverwerking (big data) levert allerlei informatie over bijvoorbeeld onderhoud, energieverbruik, efficiëntie en productkwaliteit. Dat levert waarde voor jou én voor je klant.
Een voorbeeld: Weighpack in Den Haag maakt al meer dan tien jaar verpakkingsmachines voor een wereldwijde markt – die allemaal in Den Haag worden uitgelezen. Het overgrote deel van het onderhoud doen de klanten op basis van instructies van Weighpack. En als er toch een monteur een vliegtuig in moet, dan neemt die meteen alle noodzakelijke onderdelen mee. Analyse van de gegevens leert bovendien hoe een nieuwe generatie machines robuuster en effectiever kan worden gemaakt.
Zo voeg je waarde toe aan je product, maak je de businesscase voor je klant interessanter, druk je je eigen kosten en ben je je concurrent te snel af. Nog wel. Iot neemt zo’n hoge vlucht dat dat voordeel binnen enkele jaren verdwenen is. Het is nu of niet.
Iot maakt nog iets mogelijk: nieuwe businessmodellen, nieuwe manieren om de toegevoegde waarde van je product te gelde te maken. Pay per use bijvoorbeeld. Océ zet gratis printers neer en rekent automatisch af per print. Slimme bedrijven leveren geen assemblage maar de dienst van het assembleren. De generieke term is X-as-a-service, xaas. Mobility-as-a-service bijvoorbeeld: geen auto met alle rompslomp eromheen maar de dienst van vervoer op maat.
Als de klant geen investering meer hoeft te doen en geen omkijken meer heeft naar de dienst die je levert, dan heb je pas serieus een concurrentievoordeel te pakken. Dit is de echte disruptie, die enorme marktkansen oplevert (denk aan Zalando en Alibaba) maar voor bestaande bedrijven ook een enorme bedreiging vormt. In de business-to-consumer-markt hebben bedrijven als V&D deze disruptie te laat gezien en niet overleefd.
In de b2b-markt kan precies hetzelfde gebeuren, is het aan het gebeuren. De eerste spaarzame xaas-projecten poppen nu op, maar verreweg de meeste aandacht rondom smart industry gaat naar wat ik al bijna als oldschool zou willen omschrijven: automatisering, robotisering, iot, big data. Geinige techniek, zeker, maar zouden we alsjeblieft aandacht kunnen gaan besteden aan de techniek van het verkopen? En mocht ik hiermee iemand hebben beledigd, dan gebruik ik gewoon https://sorryasaservice.com.